Geçen hafta Reuters haber ajansında yer alan, “Kötü
borçlar ve iflaslar Türkiye ekonomisi için alarm veriyor” başlıklı haberi dikkatle okudum.
“Neden?” derseniz. Biliyorsunuz
ekonomi uzun süreden beri iç tüketim ve bankalardan alınan borçla büyüyor. Bu
bağlamda kredilerde yaşanan gelişmeleri yakından izlemek gerekiyor.
Haber; büyümedeki yavaşlamaya, turizm gelirlerindeki sert
düşüşe ve terör olaylarındaki artışa değiniyor. Yanı sıra şirket iflas ertelemelerini gündeme getiriyor. Bazı
şirket yöneticileri, bankaları, zamanından önce kredileri geri çağırdıkları
için suçluyorlar.
Haberde, bankacılık sektöründe
yüzde 3,3 olan tahsili gecikmiş alacakların (TGA) KOBİ kredilerinde yüzde 4,4
olduğu belirtiliyor. Bu oran, bankalar toplam kredilerinin sadece belirtilen
yüzdesini tahsil edemeyeceklerini düşünerek yasal işlemlere başladıkları
anlamına geliyor.
Buraya kadar her şey normal.
Ancak, haberin benim dikkatimi
çeken yanı, adını vermek istemeyen
uzmanlara göre, bu oran aslında belirtilenin iki katı kadarmış. İsimsiz
uzmanlar görüşlerini desteklemek için teknik açıklamalara da yer değinmişler.
Eğer bu iddia doğru ise, büyümesi yavaşlayan bir ekonomide
dikkatli olmak lazım. Çünkü gelirleri azalan
veya tahmin edildiği kadar artmayan şirketler ve haneler borç geri ödemede
sıkıntıya düşmeleri normaldir.
O zaman gelin bankacılık
sektöründeki kredi gelişmelerine kısaca göz atalım.
Bankacılık Düzenleme Denetleme
Kurumu’nun (BDDK) son verilerine göre kredi toplamı 1,5 trilyon liradan fazla.
Mevduatlar ise 1,1 trilyon lira kadar. Görüldüğü
gibi bankalar her 100 liralık mevduat karşılığında 140 lira kredi vermişler.
Diğer bir deyimle, topladıkları mevduatlar yetmemiş buldukları borçları da
ekleyip kredi olarak dağıtmışlar.
Aşağıdaki grafikte, Aralık
2014 – Nisan 2016 arası dönemde, kamu ve özel banklar ile toplam kredilerde,13
haftalık toplamlarda görülen değişim yer alıyor.
Geçen yıl iki seçim yaşandı.
Ekonomi, kamu harcamalarında ve iç tüketimde görülen artış sayesinde yüzde 4
büyüdü.
Görünen o ki, geçen yılın
başında bankaların kredi verme iştahı pek azalmamış, onlar da büyümeye destek
olmuşlar. Haziran seçimleri sonrasında sektörde genel olarak bir yavaşlama
olmuş. Kasım seçimleri özel bankaları
için fazla bir şey değiştirmemiş. Ancak kamu bankalarının kredi verme iştahları
artmış. Kamu bankaları kredi pastasının yüzde 33’üne sahip. Doğal olarak onlar
sektörün önemli oyuncuları.
Son olarak şunu belirtmemde
yarar var. Sadece kredilerdeki
gelişmelere bakıp sektörün durumu hakkında bir yargıda bulunmak doğru olmaz.
BDDK ya göre toplamı 52 milyar lirayı geçen TGA artıyor demek sektörde sorun
olduğu anlamına gelmez.
Tabi sıkı takibi ve gerekirse zamanında
önlem alma ihtiyatı elden bırakılmazsa.
Kimse kimseye borcunu ödemiyor artık.Bankalar,alacaklılar eve gelip malda kaldıramıyorlar artık hamdolsun!
YanıtlaSil