Mali afların sonucu: Artık vergi toplanamıyor

Başlık biraz iddialı mı oldu? Aşağıda Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün verilerinden yararlanarak hazırladığım tabloya bakıp beraber karar verelim.

Veriler 2006 yılından başlayarak tahakkuk eden bütçe gelirleri ile bunlardan yapılan tahsilatları içeriyor. Sonra tahakkuk / tahsilat arasındaki fark hesaplanıyor. Son sütunda da bulunan farkın tahakkuka oranı yer alıyor. Yani tahakkuk eden gelirin ne kadarının tahsil edilemediğini, toplanamadığını gösteriyor. (Vergi dışındaki bazı kalemlerde geçmiş yıl verilerinde kümülatif tekrarlar olabilir.)

Tabloya göre; 2006-13 arasındaki sekiz yılda 2,6 trilyon liralık gelir tahakkuk etmiş. Diğer bir deyimle, yürürlükteki kanunlara göre toplanması gereken gelirin toplamı bu kadar. Buna karşılık 1,8 trilyon liralık tahsilat yapılabilmiş. Yani 807 milyar liralık gelir, her hangi bir nedenle toplanamamış. Tahsil edilemeyen miktar tahakkuk miktarının yüzde 31’ine karşılık geliyor.

Öncelikle belirtmekte yarar gördüğüm bir değişime değineyim. 2006 yılında, yıllık bazda, tahsil edilemeyen gelirin oranı yüzde 14. Bu oran 2010 yılında yüzde 23’e çıkıyor. 2012 ve 2013 yıllarında yüzde 29’u geçiyor. Yani aflar sıklaştıkça, ekonomide gelir tahakkuk etmesine rağmen, Maliye Bakanlığı  gelirlerin üçte birini toplayamıyor.

KDV’de tahsilat rezaleti

Sadece vergi gelirlerine bakacak olursak. Orada durum biraz daha iyi. Sekiz yılın ortalama oranı yüzde 25. Ama dâhilde alınan KDV tahsilatı tam bir rezalet. Tahsil edilemeyen vergi oranı yüzde 37’ye çıkıyor.  Rezalet diyorum çünkü, o vergi benim cebimden devlete verilmek üzere alınmış. Birileri, belki bazı belediyeler belki bazı batık şirketler bilemem ama 106 milyar liraya el koymuşlar.

Sadece doğru dürüst KDV tahsilatı yapılsaydı, ortalama faizin yüzde 10 olduğunu kabul etsek Hazine 10 milyar lira daha az faiz ödeyecekti. Bunu tüm vergiler için hesaplarsak tasarruf edilen faiz miktarı 50 milyar liraya çıkıyor. Tahsilat yapılsaydı havaalanı, köprü, hastane gibi projeler, bütçede yeterli kaynak olacağı için, bol keseden garanti verilmeden yapılabilecekti.

Toplum ikiye bölündü

Ama bundan daha önemlisi, artık toplum bu konuda da ikiye bölünmeyecekti: Vergisini zamanında ödeyen “enayiler” ve afları bekleyerek devletin sırtından çıkar sağlayan “akıllılar”. “Akıllılar” her geçen gün çoğalacağı için bir dahaki krize kadar tahsilat sorunu biraz daha derinleşecek. Buna karşılık harcamalarını azaltamayan devlet borçlanmaya, gelene gidene garanti vermeye, özel sektörün borçlarını üstlenmeye devam edecek. Biz de sadece bütçe açığı rakamlarına bakarak mali disiplinden bahsedeceğiz. Kendimizi avutup sevineceğiz.

Tabi bu arada yetkililer vergi adaleti nutukları atarken, birileri kamu kaynaklarıyla zenginleşmeye devam edecekler.