Borsa İstanbul’daki Hintli “Herif”

AnKara’da 25 gün arayla ikinci bomba patlatıldı. Yine onlarca insanımız öldü. Birçoğunuz gibi gece uyuyamadım. Olayın olduğu yer, on binlerce insan gibi benim de sık kullandığım bir yer. Hafta arası olsaydı, bir olasılık orada olabilirdim.

Gencecik, hayatının baharındaki insanların hayatına kast eden, gözü dönmüş katiller ve onların ağababaları… Mekânınız cehennem olsun.

xxx

Gelelim BİST’teki “herife”.

Borsada son aylardaki çıkışın nedeni, lakabı “herif” olan bir yabancı yatırımcıymış.

Ben borsadan pek anlamam. Baksanıza ülke kan gölüne dönmüş, başkentin merkezinden cenazeler kaldırılıyor. Ama bizim borsa yükseliyor. Bakıyorum bu arada şirketler kar mı açıkladı, yatırımcılar temettü mü alacaklar? Yoksa yeni bir büyüme dalgası mı olacak? Acaba, borsada ”Bombalar günlük işler. Nasıl olsa birkaç güne kalmaz unutulur. Biz işimize bakalım.” anlayışımı egemen? Böyle olabilir. Ne de olsa BİST’te yabancıların ağırlığı yüzde 65’ler dolayında.

Gazetelere göre “herif” de Hintli bir fon yöneticisi.  İşlemlerini Londra üzerinden yapıyor. Türkiye’de toplam 1,5 milyar dolar civarında yatırımı armış. Bloomberg’in haberine göre bu yatırımcı, karışık formüllerden oluşan bir algortima, yani bilgisayar kullanarak işlem yapıyor.

Dolayısıyla, doğal olarak, makine ülkede olanlara, şirketlerin durumlarına filan bakmıyor. Ona emredileni yerine getiriyor. Risk algısı tamamen farklı.

Günde 450 milyon dolarlık işlem yapan birisi için BİST’te sert hareketler yaratmak çok kolay. İster bir anda tavan yaptırışınız, isterseniz ertesi gün borsa yerlerde sürünür. Çünkü BİST’in günlük toplam işlem hacmi zaten bir milyar dolar kadar.

Bu arada bir haber daha. Borsa yönetimi, gazete haberlerinden sonra yaptığı açıklamada, konunun takip edildiğini, bir sorun saptanırsa, yetkili olan SPK’ya bildirileceğini belirtmiş.

Beni olayın borsa tarafı çok ilgilendirmiyor.

Ancak küçük yatırımcıları uyarmadan geçemeyeceğim. Öncelikle, günlük olarak borsayı izleyebilecek zamanınız olmalı. Dahası, eğer ekonomi, finans ve özellikle borsa işlemlerinden çok iyi anlamıyorsanız, dahası çok iyi bir aracı kurumunuz, danışmasınınız yoksa borsada yatırım yapmayın. Gidin Monte Carlo'da kumarhanede kol çekin. Kazanma şansınız daha fazla olacaktır.

Ben olayın sıcak para tarafına kısaca değinmek istiyorum.

Türkiye 1989 yılından bu yana sıcak paranın yakıcı etkilerine açık durumda. Sermaye hareketleri (kambiyo rejimi) o kadar serbest ki, bizdeki liberalliğin dünyada çok az örneği var. Bu nedenle, Londra’daki Hintli “herif” gelip Borsa İstanbul’da at oynatabiliyor.

Böylesi kısa vadeli ve piyasaları bozucu etki yaratan sermaye hareketlerine mutlaka akılcı yöntemlerle engeller konulmalı. Unutmayın, ekonomi sıcak para morfini olmadan yaşayamıyor. Ortalığı karıştıracak sonuçlar yaratmayan önlemler ivedilikle alınmazsa, benzeri gelişmeleri daha çok yaşarız. Hatta bazen “bıyıklı yabancılar” bile aynı şeyleri yapmak isteyebilirler.

Biliyorum. Döviz dengesi olarak bu kadar zor bir dönemden geçtiğimiz bir aşamada döviz girişleri üzerinde tasarrufta bulunmak kolay değil. Ancak, eğer bir şeyler yapılmazsa, sorunlar gittikçe derinleşebilir ve çözüm bulmak bu oranda zorlaşabilir.

Kısacası “herif”leri piyasalardan kovmak için akılcı adımlar atılması gerekiyor.