Ödemeler dengesi finansmanı biraz daha bozuldu

Temmuz ödemeler dengesi verileri yayımlanınca ekonomiyle, piyasalarla uğraşanların çoğu, cari açığın miktarına baktı. Beklenenden daha küçük açık rakamı gelince olumlu mesajlar, yorumlar, yazılar bir birini izledi. Hepsi Ağustos gelmeden, ağustos böceği gibi şarkılar söylemeye başladılar.

Ben, hemen finansman kalemlerine bakma alışkanlığımdan vazgeçemedim. Geçen yılla karşılaştırma yapmayı, finansman ihtiyacının azalıp azalmadığını, açığın hangi kalemlerle kapatıldığını araştırmaya başladım.

Her ay yaptığım gibi, TC Merkez Bankası’nın yayımladığı ödemler dengesi verilerinden aşağıdaki tabloyu çıkardım.

Sizi rakamlara boğmak niyetinde değilim.

Tabloyu özetleyeceğim:

Finansman ihtiyacı hemen hemen geçen yılla aynı düzeyde. Büyük bir azalma yok. Cari açık biraz azalmış, ama borç ve kredi geri ödemeleri miktarında değişim yok.

Türkiye, dış kaynağa bağlı büyüme modelini seçen ekonomilerin karşılaştığı klasik sorunu yaşıyor. Hem dışarıdan mal almak için döviz dengesi açığı veriyor hem de bu malları alırken dış borç kullanıldığı için. Diğer bir deyimle dış ticaret açığı azalsa bile borç geri ödemeleri azalmadığı için döviz finansmanı açığı azalmıyor.

Ancak asıl sorun olan finansman kaynakları kalemlerine biraz daha dikkatle bakmak gerekiyor.

Geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında, yılın ilk yedi ayında yabancılara satılan hisse senedi ve borç senetleri miktarında azalma var. Yani buralardan döviz girişi değil çıkışı olmuş. Sadece finansman ihtiyacı için değil bu çıkışları karşılamak için de döviz bulunması gerekmiş.

Dışarıdan alınan kredilerde önemli azalma var. Bu kalemden gelen döviz, finansman ihtiyacını karşılamaktan uzak.

Şimdi mevduatlara yakından bakalım ve yazının özüne gelelim. Yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’deki bankalarda açtıkları mevduatlarda büyük artış olmasaymış dolar 3,1 TL seviyelerinde bile durmazmış. Veya TCMB rezervleri ilk yedi ayda 2,5 milyar dolardan daha fazla azalır, kırılganlık göstergelerinden biri, biraz daha bozulurmuş.

“Allah, yüksek faiz ödendiği için burada hesap açanlardan razı olsun” demek geliyor içimden. Ya hesap açmasalardı; dolar, Euro alıp başını gitseydi halimiz nice olurdu?

Kim acaba bu Türkiye dostları? Bu ülkeyi mi yoksa yüksek faizi mi daha çok seviyorlar? Eğer bir risk algılarlarsa, paralarını hemen çekip giderler mi? O zaman bizim piyasalar nice olur? Ne kadar daha yüksek faiz verirsek burada kalmaya devam ederler?

Biliyorum sorulardan bıktınız. Ama ben sormadan edemiyorum. Cevaplarını her zamanki gibi size bırakıyorum.